Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2014 – Hơn 100 đại biểu trong nước và quốc tế đến từ các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội, viện nghiên cứu và truyền thông đã tham dự hội thảo “Tăng hiệu quả thu ngân sách từ khai thác khoáng sản: Giải pháp nào cho Việt Nam?”. Sự kiện do Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức, với sự hỗ trợ của Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) cùng Liên minh Khoáng sản Việt Nam.

Hội thảo phân tích các khía cạnh khác nhau liên quan đến hiệu quả thu ngân sách từ khai thác khoáng sản ở Việt Nam, đồng thời thảo luận về những lỗ hổng chính sách tài chính trong lĩnh vực khoáng sản.

Trong thời gian qua, ngành khai thác khoáng sản của Việt Nam tăng trưởng nhanh và đóng góp đáng kể cho ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, những đóng góp này được đánh giá chưa tương xứng với mức độ khai thác, chi phí đầu tư và tổn thất gây ra đối với môi trường, xã hội. Chính sách quản lý hiện nay cũng chưa khuyến khích doanh nghiệp khai thác tài nguyên khoáng sản một cách tiết kiệm và hiệu quả. Đặc biệt, hệ thống quản lý tài chính vẫn tồn tại nhiều lỗ hổng, tạo kẽ hở cho việc thất thoát nguồn thu.

Nhiều khoản đóng góp được thu căn cứ theo số liệu báo cáo của doanh nghiệp trong khi cơ quan nhà nước có cơ chế kiểm chứng một cách hiệu quả các khai báo này. Bên cạnh đó, cách tính thuế, phí dựa trên sản lượng khai thác như hiện tại dễ khiến doanh nghiệp chỉ chú trọng phần tài nguyên có chất lượng cao, dễ khai thác, gây lãng phí tài nguyên quốc gia. Việc giám sát và đảm bảo tính ổn định, sử dụng hiệu quả nguồn thu từ khoáng sản sẽ còn tồn tại thách thức khi không thể đánh giá tách bạch trong hệ thống quản lý chung.

Các chuyên gia nhận định để giải quyết những hệ lụy về môi trường cũng như nâng cao hiệu quả đóng góp từ lĩnh vực khai thác tài nguyên, Việt Nam cần cân nhắc xây dựng những giải pháp mang tính tổng thể hơn, hướng tới minh bạch ngành khai khoáng. Trong bối cảnh hiện tại, việc gia nhập sáng kiến minh bạch trong công nghiệp khai thác (EITI) được xem như một giải pháp tối ưu.

EITI được Cựu thủ tướng Anh Tony Blair giới thiệu lần đầu tiên và năm 2002. Nguyên tắc của EITI là công khai các thông tin về hoạt động khai khoáng như hợp đồng, giấy phép, sản lượng khai thác cũng như các khoản đóng góp với sự giảm sát của cơ quan độc lập. Tính đến tháng 7 năm 2014, thế giới đã có 45 quốc gia cam kết thực thi EITI. Trong khu vực Asean, các quốc gia thực thi EITI gồm có Indonesia, Đông Timor, Phillipine và Myanamar. Việt Nam đã tiếp cận EITI từ năm 2009 thông qua việc tham dự Hội nghị toàn cầu EITI lần thứ 4 tại Doha. Sau đó, Bộ công thương được chỉ định là cơ quan đầu mối xem xét thực thi EITI. Tuy nhiên, sau 7 năm, Việt Nam vẫn chưa chính thức cam kết thực thi EITI.

Để có thêm thông tin, vui lòng liên hệ:

Dương Văn Thọ – Cán bộ truyền thông Liên minh Khoáng sản

ĐT: (04) 3556-4001, máy lẻ 113

Email: thodv@nature.org.vn