Diễn biến vụ việc Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải

Trước đó, như phát hiện của Người Đô Thị, theo Quyết định 731, rừng đặc dụng – Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải chỉ còn 1.320ha, gồm 632ha rừng ngập mặn và 688 hectares là đất chưa có rừng; nằm trên địa phận ba xã ven biển gồm xã Nam Phú, Nam Hưng và Nam Thịnh, huyện Tiền Hải. 

Trong khi đó, Quyết định 2159/QĐ-UBND do UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt ngày 26.9.2014 cho thấy, rừng đặc dụng – Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải có tổng diện tích là 12.500ha, bao gồm diện tích rừng ngập mặn, đất bãi bồi và đất ngập nước. 

Do đặc thù của vùng cửa sông nên diện tích toàn bộ Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải là vùng lõi, thuộc diện tích bảo vệ, và không phân thành các phân khu chức năng như các khu bảo tồn thiên nhiên khác. 

Việc giảm 90% tổng diện tích rừng đặc dụng ven biển nói trên là nhằm phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế tỉnh, bao gồm để xây dựng Khu đô thị, dịch vụ, nghỉ dưỡng sân golf Cồn Vành – Cồn Thủ quy mô 3.348ha.

Khu đô thị này đã được UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt đồ án Quy hoạch phân khu xây dựng 1/2.000 theo quyết định 2478/QĐ-UBND ngày 21.8.2020.  Khu đô thị, dịch vụ, nghỉ dưỡng sân golf Cồn Vành – Cồn Thủ dự kiến có quy mô dân số khoảng 34.600 người, với năm phân khu chức năng gồm: sân golf, casino và khách sạn nghỉ dưỡng 5 sao, khu du lịch sinh thái – tâm linh, công viên vui chơi giải trí cảm giác mạnh, khu đô thị du lịch sinh thái.

Được biết, Quy hoạch Khu đô thị dịch vụ nghỉ dưỡng, sân golf Cồn Vành – Cồn Thủ là cụ thể hóa Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Thái Bình quy mô 30.583ha đến năm 2040 tầm nhìn 2050, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tháng 10.2019. 

Các chuyên gia môi trường nhận định, quyết định gần như “xóa sổ” Khu Bảo tồn Thiên Tiền Hải này có thể kéo theo hệ luỵ là “xóa sổ” cả một Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới.Quyết định này, theo nhiều chuyên gia hữu quan là đi ngược với các quy hoạch về rừng đặc dụng, về bảo tồn đa dạng sinh học ở Việt Nam, đi ngược các cam kết quốc tế Việt Nam đã tham gia như Công ước Ramsar, Công ước đa dạng sinh học, Công ước bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đặc biệt là cam kết NetZero vào năm 2050…

“Quyết định của UBND tỉnh Thái Bình không chỉ xóa sổ Khu bảo tồn thiên nhiên ngập nước Tiền Hải mà còn nguy cơ có thể xóa sổ luôn cả một khu dự trữ sinh quyển thế giới!”, ông Trịnh Lê Nguyên, Giám đốc Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature), bình luận. 

Rừng đặc dụng – Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải là một trong hai vùng lõi Khu dự trữ sinh quyển đất ngập nước liên tỉnh Châu thổ Sông Hồng (gọi tắt là Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng) được UNESCO công nhận năm 2004. 

* Ông Michael Croft, Trưởng Đại diện Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp Quốc (UNESCO) tại Việt Nam, cũng đã có văn bản gửi ông Phạm Vinh Quang, Tổng Thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam (Bộ Ngoại giao), đề nghị cung cấp thông tin liên quan đến việc thu hẹp gần 90% diện tích Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải đang gây ồn ào dư luận.

UNESCO cho biết đã nhận được nhiều nguồn thông tin liên quan đến quyết định của chính quyền Thái Bình về việc giảm diện tích Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải từ 12.500 ha xuống còn 1.320 ha (giảm hơn 11.000 ha). Điều này có thể tác động đến Khu sinh quyển Đồng bằng sông Hồng đã được UNESCO công nhận…

* Sáng ngày 12.9.2023, trên Cổng thông tin điện tử tỉnh Thái Bình, UBND tỉnh Thái Bình đã có Thông cáo báo chí, cho biết việc một số cơ quan báo chí phản ánh về việc Khu bảo tồn thiên nhiên Tiền Hải, sau khi xác lập, UBND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định 731/QĐ-UBND ngày 17.4.2023 đã gần như loại bỏ Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải khi giảm diện tích từ 12.500 ha xuống còn 1.320 ha; Thái Bình chỉ coi trọng phát triển kinh tế, không coi trọng bảo vệ môi trường sinh thái, giảm diện tích rừng làm mất kế sinh nhai của người dân. 

Sau khi thống nhất với Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), UBND tỉnh Thái Bình cung cấp thông tin làm rõ vấn diề này. Theo UBND tỉnh Thái Bình vào năm 2014, với mong muốn tập trung phát triển rừng trên các diện tích bãi triều nhằm giữ đất, chống biến đổi khí hậu, tạo sinh kế cho người dân, hướng tới hình thành khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước… tỉnh Thái Bỉnh đã ban hành Quyết định số 2159/QĐ-UBND ngày 26.9.2014 phê duyệt Đề án xác lập diện tích rừng ngập mặn có diện tích 12.500 ha với tên gọi Khu bảo tồn thiên nhiên Tiền Hải. Phạm vi, ranh giới, quy mô của khu bảo tồn này chỉ mang tính định tính, chưa được xác định bằng các biện pháp nghiên cứu đo đạc có tác dụng định hưóng để tỉnh tìm nguồn lực, xẫy dựng kế hoạch và triển khai phát triển rùng.

Với diện tích tạm tính ban đầu là 12.500 ha được kế thừa số liệu diện tích từ 5 nguồn dữ liệu khác nhau(*). “Do có sự sai khác về vị trí và diện tích chưa được đo đạc và tính toán một cách cụ thể, khoa học nên tại Khoản 2 Điều 3 Quyết định số 2159/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thái Bình có nêu: “Sau khi đề án được xác ỉập và kiện toàn ỉạỉ tổ chức bộ máy, tiến hành ỉập quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững khu rừng. Đây là cơ sở để xác định về quy, mô và diện tích Khu rừng đặc dụng này”. Vì nhiều lý do khác nhau nên đến trước thời điểm tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định số 731/QĐ-UBND ngày 17.4.2023, khu rừng trên chưa được xác định chính xác về quy mô và vị trí”, UBND tỉnh Thái Bình cho biết.

Theo UBND tỉnh Thái Bình, trong gần 10 năm qua, tỉnh đã trân trọng và sử dụng đúng mục đích, tôn chỉ và các quy định của Công ước Ramsar, Khu dữ trữ sinh quyển đồng bằng sông Hồng, được UNESCO công nhận năm 2004, coi trọng công tác bảo vệ phát triển rừng, bảo tồn đa dạng sinh học gắn với phát triển kinh tế tạo sinh kế cho người dân ven biển… (mời xem thêm tại đây)

* Giữ lại Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải diện tích 12.500 ha: Tháng 3.2024, Thủ tướng Chính phủ vừa ký Quyết định 1735 phê duyệt Quy hoạch tỉnh Thái Bình thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo Quy hoạch tỉnh Thái Bình thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Thái Bình tiếp tục quy hoạch Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải có diện tích 12.500 ha để phát triển rừng, bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học và giảm thiểu tác động của gió, bão, thủy triều dâng.

Quy hoạch tỉnh Thái Bình thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đề ra phương án bảo tồn và phát triển bền vững các hệ sinh thái tự nhiên quan trọng trong Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Thái Thụy. Quản lý, khai thác và sử dụng có hiệu quả vùng đất ngập nước, bảo đảm việc phát triển kinh tế gắn với việc bảo vệ môi trường và phát huy sự đa dạng của các hệ sinh thái trong các khu bảo tồn thiên nhiên.

Quyết định cũng đưa Khu bảo vệ nghiêm ngặt thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Thái Thụy và Tiền Hải vào phân vùng bảo vệ môi trường nghiêm ngặt.

TH – Người Đô Thị