Trong thời gian ngắn chỉ có 2 tháng, GreenID và các thành viên, đối tác của VRN đã phối hợp với Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ và các Hội phụ nữ, các trường đại học tại đồng bằng sông Cửu Long tổ chức được 16 cuộc tham vấn trực tiếp và tham vấn online. Hoạt động này đã cung cấp thông tin kịp thời và chính xác cho hàng nghìn người dân ở 13 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long, sinh viên các trường đại học và các bên liên quan để tham gia vào việc bày tỏ ý kiến trong quá trình tham vấn dự án thủy điện Don Sahong.
Đây là lần đầu tiên người dân đồng bằng sông Cửu Long được tham gia ý kiến cho một dự án có tác động xuyên biên giới và ảnh hưởng trực tiếp tới mình. Trước khi tới các hội thảo tham vấn này, hầu hết người dân đồng bằng sông Cửu Long đều chưa được biết thông tin về thủy điện Donsahong và thủy điện trên dòng chính sông Mê Công. Người dân khẳng định họ không có lợi ích gì từ việc xây dựng đập thủy điện mà ngược lại, chịu rất nhiều thiệt hại, rủi ro do thiếu phù sa bồi đắp, sạt lở đất, giảm nguồn lợi thủy sản, xâm nhập mặn gia tăng…. Điều này ảnh hưởng trực tiếp lên đời sống và sinh kế của họ.
100% các đại biểu tham dự tham vấn trực tiếp tại đồng bằng sông Cửu Long và Hà Nội (1014 người) phản đối xây dựng đập Don Sahong và các đập trên dòng chính sông Mê Công. Các đại biểu từ các viện nghiên cứu và các tổ chức phi chính phủ đề nghị kéo dài thời gian tham vấn dự án Donsahong để các bên liên quan tiến hành các nghiên cứu bổ sung thêm thông tin, minh chứng và xem xét đánh giá tính khả thi của các giải pháp giảm thiểu đưa ra.
1196 người đã tham gia bày tỏ ý kiến tại 2 đường link online (tiếng việt và tiếng anh), trong đó 98% số người phản đối (1170 người) và chỉ 2% số người đồng ý (26 người) việc xây dựng đập thủy điện Don Sahong. Đa số đều có chung đề nghị chính phủ Việt Nam yêu cầu Lào dừng xây dựng đập Donsahong và các đập khác trên dòng chính sông Mê Công để có đủ thời gian tiến hành các nghiên cứu tác động tích lũy cũng như minh chứng tính khả thi của các giải pháp giảm thiểu và cung cấp thông tin cho người dân chủ động ứng phó.
MỘT SỐ KIẾN NGHỊ:
GreenID và đơn vị tổ chức hoạt động tham vấn công chúng về dự án thủy điện Donsahong ủng hộ quan điểm và chia sẻ với những mối quan tâm và lo lắng của người dân đồng bằng sông Cửu Long trước các kế hoạch xây dựng các con đập trên dòng chính sông Mê Công. Chúng tôi kiến nghị như sau:
Ủy ban sông Mê Công Việt Nam, Bộ Tài Nguyên và Môi trường, Bộ Ngoại Giao và các cơ quan chính phủ xem xét các ý kiến đóng góp và nguyện vọng của người dân để báo cáo Thủ tướng, Chính phủ và đưa vào ý kiến phản hồi chính thức của Việt Nam gửi tới Ủy hội sông Mê Công quốc tế về kết quả tham vấn dự án thủy điện Donsahong tại Việt Nam.
Tài liệu phản hồi quốc gia của Việt Nam đối với dự án thủy điện Donsahong cần nhấn mạnh yêu cầu: 1) kéo dài thời gian tham vấn để các bên liên quan có thêm các nghiên cứu bổ sung thêm thông tin, minh chứng và xem xét đánh giá tính khả thi của các giải pháp giảm thiểu đưa ra; 2) nhà đầu tư và chính phủ Lào nghiêm túc tuân thủ các cam kết theo Hiệp định Mê Công và các cam kết cấp cao, không được tiến hành khởi công xây dựng đập nào cho đến khi hoàn thành các nghiên cứu bổ sung về tác động tích lũy, minh chứng cho tính khả thi của các giải pháp giảm thiểu.
Ủy hội sông Mê Công quốc tế (MRC) và các quốc gia thành viên của MRC đưa quy trình tham vấn với người dân bị ảnh hưởng tại cộng đồng trở thành một điều kiện tham vấn bắt buộc trong quá trình PNPCA theo Hiệp định Mekong 1995.
Chính phủ và cơ quan quản lý cần chú trọng và có chiến lược truyền thông phù hợp, sắc sảo và nhất quán về vấn đề thủy điện dòng chính sông Mê Công tại Việt Nam sao cho đảm bảo cập nhật thông tin sát thực về vấn đề này cho công chúng đồng thời hỗ trợ cho các nỗ lực đấu tranh bảo vệ lợi ích quốc gia và đồng bằng sông Cửu Long.
Nghiên cứu “Tác động của hệ thống thủy điện bậc thang dòng chính sông Mê Công đối với đồng bằng sông Cửu Long” do Ủy ban sông Mê Công Việt Nam chủ trì cần tham vấn rộng rãi tới nhà khoa học, các tổ chức phi chính phủ và tổ chức quần chúng tại đồng bằng sông Cửu Long để thu nhận những ý kiến đóng góp thực tiễn phục vụ cho quyết sách của chính phủ liên quan tới sự phát triển bền vững của vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Tài liệu tham khảo:
Công văn gửi Ủy ban Sông Mê Công Việt Nam
Tổng hợp kết quả: “Tham vấn cộng đồng về dự án đập thủy điện Don Sahong”
