Trong hai ngày 24 – 25/12/2020, Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) đã tổ chức chuyến tham quan thực tế mô hình quản lý rừng cộng đồng và phát triển sinh kế bền vững tại huyện Bát Xát và huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cho nhóm cộng đồng thuộc xã Yang Mao, huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk.

Theo đó, các thành viên trong nhóm cộng đồng Yang Mao đã tham quan và học hỏi kinh nghiệm quản lý bảo vệ rừng từ mô hình quản lý rừng cộng đồng của người Dao đỏ thôn Sải Duần, xã Phìn Ngan, huyện Bát Xát. Thôn gồm 47 hộ gia đình sinh sống với diện tích rừng cộng đồng là 127ha, bao gồm rừng thiêng (tiếng Dao gọi là “Chía”), rừng bảo vệ nguồn nước và khu vực sản xuất chung.

Các thành viên nhóm cộng đồng Yang Mao đã rất ấn tượng về tính hiệu quả trong công tác quản lý, bảo vệ rừng dựa trên luật tục của cộng đồng người Dao. Theo đó, các quy ước giữ rừng được thống nhất và thông báo rộng rãi tới các thôn xã, kể cả khu vực lân cận. Đơn cử, người trong thôn được lấy gỗ, tre, nứa dưới sự giám sát của thôn để đảm bảo lấy đúng, lấy đủ chủng loại. Nếu vi phạm sẽ không được phép sử dụng các nguyên liệu trên cho mục đích cá nhân sau này. Người ngoài thôn được lấy tre, nứa nhưng phải nộp 1.000 – 2.000VNĐ/cây để làm quỹ thôn. 

Bên cạnh đó, quy định đối với diện tích sản xuất chung của thôn Sải Duần cũng là một bài học quý giá đối với nhóm cộng đồng Yang Mao. Theo quy định, mỗi hộ được phân chia cố định khoảng 1ha để trồng cây Sa nhân tím. Người lấn chiếm đất trồng sẽ bị thôn huy động nhân lực nhổ bỏ cây khỏi các vị trí vi phạm. Người tái phạm nhiều lần phải trả tiền công cho những người đi nhổ cây. 

Hợp tác xã Nậm Đét, huyện Bắc Hà là điểm dừng chân tiếp theo của đoàn. Tại đây, các thành viên trong nhóm cộng đồng được tham quan và học hỏi mô hình trồng quế hữu cơ – hoạt động kinh tế chủ lực giúp cải thiện cuộc sống của người dân nơi đây trong nhiều năm qua. Nhóm cộng đồng tham quan đã tích cực thảo luận, trao đổi với người dân thôn Nậm Đét về kỹ thuật ươm giống, trong đó tập trung vào các vấn đề về loại đất, cách thức trồng, thời tiết phù hợp để ươm trồng… 

Qua chuyến đi thực địa, mỗi thành viên trong nhóm cộng đồng Yang Mao đã được được trau dồi những kiến thức và kỹ năng cần thiết để xây dựng phương án quản lý bảo vệ rừng hiệu quả, đồng thời triển khai các ý tưởng phát triển sinh kế bền vững tại xã Yang Mao trong thời gian tới.

Hoạt động nằm trong khuôn khổ Dự án Quản trị Đất đai Khu vực sông Mekong (MRLG).