Ngày 17/06/2016, Liên minh Cứu sông Mê Kông (StM) đã gửi Thư ngỏ đến các nhà phát triển đập thủy điện Don Sahong, bày tỏ những quan ngại về việc phát triển đập Don Sahong tại tỉnh Champassak, CHDCND Lào trong nhiều năm qua.

Mặc dù có công suất điện khá nhỏ, song với vị trí xây dựng nằm ở khu vực quan trọng đối với việc di cư của cá, tác động tiềm tàng của dự án đối với nguồn cá khu vực là vô cùng nghiêm trọng. An ninh lương thực của hàng nghìn người sống tại lưu vực Mê Kông phụ thuộc rất nhiều vào các loài cá di cư thường di chuyển qua nhánh Hou Sahong. Tuy nhiên, cho đến nay, nhiều thông tin không chính xác đã được tuyên truyền về quy mô và phạm vi ảnh hưởng của dự án, các nghiên cứu và nỗ lực giám sát hiện tại đều đang tuyên truyền về “một cách tiếp cận thích ứng và linh hoạt” của dự án, đồng thời khẳng định tính hiệu quả của các biện pháp giảm thiểu và rằng nó đang được triển khai trên thực địa.

Bên cạnh những vấn đề còn tồn tại trên đây, StM cũng vô cùng lo ngại rằng không phải tất cả các biện pháp giảm thiểu được nêu trong Báo cáo Đánh giá Tác động Môi trường (ĐTM) của dự án năm 2013 sẽ được các đơn vị phát triển dự án thực hiện một cách hiệu quả.

Mặc dù các nhà phát triển đập đã tuyên bố rằng nguồn cá sẽ được giám sát chặt chẽ, rất ít thông tin về dữ liệu nền và các hoạt động giám sát cá đang triển khai cũng như xu hướng di cư của chúng được công bố. Các nghiên cứu gần đây trên website của công ty không có các báo cáo chi tiết về dữ liệu giám sát và các phân tích liên quan từ khi dự án bắt đầu khởi công vào tháng Một.

Người dân chịu ảnh hưởng từ dự án hiện có rất ít điều kiện để đòi hỏi trách nhiệm giải trình, chẳng hạn như yêu cầu minh bạch thông tin về tác động của dự án hay những cam kết rằng các biện pháp thích hợp sẽ được thực hiện đầy đủ để giảm thiểu những tác động bất lợi đến hoạt động di cư của cá, đe dọa cộng đồng địa phương và an ninh lương thực của toàn khu vực. 

Thông qua bức Thư ngỏ, StM kêu gọi các đơn vị phát triển dự án:

• Xác nhận rằng tất cả các biện pháp cần thiết, bao gồm hệ thống màn chắn cá và đường vòng nhằm ngăn cá không đi vào nhánh Hou Sahong và tuabin, sẽ được thực hiện để đảm bảo tác động dự án được giảm thiểu một cách hiệu quả nhất;
• Công bố thiết kế chi tiết hệ thống màn chắn cá và đường vòng cũng như thông tin về cách thực hiện các biện pháp hướng tới bảo vệ các loài cá trong khu vực;
• Công bố kết quả các nghiên cứu giám sát thủy sản hiện có để chứng minh hành vi di cư của cá đang thích ứng với hoạt động xây dựng dự án như thế nào;
• Đình chỉ việc xây dựng đập cho đến khi có đầy đủ thông tin toàn diện về tác động môi trường và xã hội của dự án, đồng thời phản hồi lại những mối quan ngại từ phía các quốc gia Mê Kông.

Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) là một thành viên của Liên minh Cứu sông Mê Kông